تفاوت COD و BOD

فاکتورهای مهمی برای تعیین کیفیت آب وجود دارند و به کار برده می شوند، که COD و BOD از جمله مهمترین آن‌ها هستند. از آنجایی که تصفیه فاضلاب کارخانه و بیمارستان امروزه به یک دغدغه تبدیل شده است، برای مشخص کردن میزان استاندارد بودن آن‌ها، یکسری آزمایش صورت می گیرد که این دو فاکتور مهم برای سنجش و اندازه گیری آب و فاضلاب به کار برده می شوند. ولی نکته اینجاست که چه تفاوتی بین COD و BOD وجود دارد.

فرق بین COD و BOD چیست؟

در هر شاخصه از علوم اصطلاحات خاصی به کار برده می شود، که یکی از آنها COD و BOD می باشند که در زمینه تصفیه فاضلاب به کار برده می شوند. همانطور که ذکر شد در تعیین کیفیت آب این دو فاکتور مهم از اهمیت زیادی برخوردار هستند. از آنجایی که برای تعیین روش تصفیه و تجهیزات مورد نیاز به یک فاکتور مهم نیاز است که بتوان آنها را به درستی تشخیص داد، از این دو فاکتور استفاده می شود.
این دو فاکتور در واقع ارتباط مستقیمی با میزان کیفیت و آلودگی موجود در پساب صنعتی و بهداشتی دارند. با این وجود که این دو با یکدیگر متفاوت هستند، باز هم می توان بین آنها ارتباط و نسبت‌هایی را مشخص کرد. بنابراین برای آنکه بتوانیم درک کنیم چه تفاوتی بین آن‌ها وجود دارد، ابتدا باید به بررسی هر یک از آن‌ها بپردازیم. چرا که حد مجاز در آنها با یکدیگر متفاوت است و به صورت مشخص شده می باشند.

منظور از COD چیست؟

یکی از فاکتورهای مهمی که برای سنجش میزان کیفیت فاضلاب شیمیایی و صنعتی به کار برده می شود، COD است، که به معنی مقدار اکسیژن خواهی شیمیایی فاضلاب می باشد. این فاکتور نیز مانند BOD برای تعیین میزان کیفیت پساب به کار برده می شود و بیشتر بودن مقدار آن به معنای وجود مواد آلاینده شیمیایی بیشتر است.
در فاضلاب شهری نسبت این دو فاکتور مهم عددی نزدیک به 2 می باشد که هر چه مقدار این عدد بالاتر باشد، به معنای پیچیده بودن مواد آلی در فاضلاب است. این فاکتور در اصل به معنای اکسیژن مورد نیاز فعل و انفعال شیمیایی می باشد که برای اکسیداسیون مواد آلی موجود در فاضلاب مورد مصرف قرار می گیرد.

منظور از BOD چیست؟

به میزان اکسیژن خواهی بیولوژیکی فاضلاب BOD گفته می شود، که در اثر استفاده کردن میکروارگانیسم هوازی موجود در پساب برای تجزیه مواد آلی موجود در اکسیژن فاضلاب رخ می دهد. به صورت کلی به مقدار اکسیژن لازم که تمام مواد آلی موجود در فاضلاب را توسط میکروارگانیسم مصرف می کند گفته می شود.
به صورت کلی بیشتر بودن مقدار این فاکتور به معنای زیادتر بودن مواد آلی در فاضلاب است که باعث کیفیت پایین تر پساب می شود. این میکروارگانیزم شامل باکتریهای هوازی یا بی هوازی و قارچ ها و پلانکتون های موجود در آب می باشد که میزان آلودگی در پساب را مشخص می کند و به صورت BOD مورد تعریف قرار می گیرد.
بهتر است بدانید که این فاکتور به معنای آلوده کننده نمی باشد، و در اصل به معنای مشخص کردن میزان و شدت آلودگی است. مقدار این فاکتور برحسب میلی گرم در لیتر تعیین می شود که به معنای بیان کردن میلی گرم اکسیژنی است که باید به ازای هر لیتر فاضلاب تامین شود.

اصلی ترین تفاوت بین COD و BOD چیست؟

با توجه به تعاریفی که راجع به هر یک از فاکتورهای COD و BOD داده شد، اکنون باید به تفاوت‌های اصلی این دو فاکتور مهم بپردازیم. از جمله مهمترین این تفاوت‌ها به شرح موارد ذکر شده در زیر می باشند:
• BOD دقیقا نصف COD می باشد و COD دو برابر BOD است.
• تفاوت مهم بین این دو در میزان سنجش آن‌ها می باشد که به معنای این است که اندازه گیری در BOD پنج روز زمان می برد. این در حالی صورت می گیرد که اندازه گیری در COD تقریبا سه روز به زمان نیاز دارد.
• BOD برای تصفیه بیولوژیکی به کار برده شده و باعث افزایش راندمان تصفیه می شود. همچنین COD باعث کاهش مقدار مواد شیمیایی در پساب‌ها شده و با میکروارگانیسم موجود در فاضلاب ارتباطی ندارد.
• مقدار اکسیژن موجود در BOD میکروارگانسم‌ها برای تجزیه مواد آلی و اکسیژن COD برای تجزیه مواد آلی و مواد معدنی با واکنش شیمیایی به کار برده می شود.
• از اصلی ترین تفاوت‌های این دو فاکتور مهم می توان به این اشاره کرد که با توجه به آزمایشات صورت گرفته، حد مجازی که در مصرف و ورود فاضلاب بعد از تصفیه در آب‌های سطحی، تخلیه به چاه جاذب و مصرف کشاورزی و آبیاری باغ و فضای سبز برای آنها در نظر گرفته شده است، در بین این دو فاکتور مهم و حیاتی کاملا متفاوت است. این حد مجاز برای COD در آبهای سطحی 60، مصرف مزارع کشاورزی و باغبانی 100، ورود به چاه جذبی 60 می باشد و در BOD به ترتیب 30، 100 و 30 تعیین گردیده است.
• مقدار COD که مورد اندازه گیری قرار داده می شود، موادی هستند که مورد اکسید قرار می گیرند و توسط آزمایش BOD به دست می آیند، این در حالی است که در آزمایش به دست آمده از COD موادی مورد اکسید قرار می گیرند که به وسیله آزمایش BOD می توان آنها را مورد اکسید قرار داد.
• رابطه کلی که در بین دو فاکتور مهم وجود دارد، در فضولات انسانی و فاضلاب شهری یکسان نیست و یک واحد BOD برابر 68/0 و 64/0 واحد COD می باشد. این رابطه به میزان متغیر مواد جامد و کربن حلول در فاضلاب بستگی دارد که همیشه ثابت و یکسان باقی نمی ماند.
• استاندارد پساب در BOD و COD به ترتیب 30 و 60 است که در صورت بالاتر بودن از این میزان، پساب آلوده و این اصلا قابل قبول نیست. چرا که ممکن است به محیط آسیب وارد کند.

کلام آخر

فاکتورهای BOD و COD دو فاکتور بسیار مهم هستند که نقش مهمی را در تصفیه فاضلاب و کیفیت آب بازی می کنند. همانطور که ذکر شد، BOD به معنای تجزیه و تثبیت مواد آلی موجود در فاضلاب قابل تجزیه بیولوژیکی و COD به معنای تصفیه شیمیایی و اکسیژنی است که به صورت شیمیایی برای اکسیداسیون مواد آلی فاضلاب به کار برده می شود.